[Askerlik] Vicdani Ret: 'Anayasa uygun, yasa problemli'
02-02-2006
gundemimiz.com
TBMM Başkanı Bülent Arınç'ın AİHM'in vicdani retçi Osman Murat Ülke kararını 'karar kişisel, bizi bağlamaz' değerlendirmesine, İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bakır Çağlar'dan yanıt geldi.
Çağlar, AİHM kararının tüm vicdani ret hakkını kullananları kapsadığını ve Türkiye'nin yasal değişiklik yapmak zorunda olduğunu söyledi. Çağlar sorunun Anayasa'da değil, yasada olduğunun altını çizdi.
AİHM'in Osman Murat Ülke kararı sonrasında yasal değişiklik için birinci derecede sorumlu olan Meclis Başkanı Bülent Arınç'ın 'Karar bu davayı açan kişiyle bağlı bir karardır. Genel, bizi bağlayıcı, Anayasa'mızı bağlayıcı bir karar değildir' tutumu Türkiye'ye pahalıya patlayabilir. Türkiye'nin mahkum edildiği kararı değerlendiren ve bir dönem AİHM'de Türkiye'nin avukatlığını yapan Prof. Dr. Bakır Çağlar, vicdani reddin bir insan hakkı olduğunu ve yasal değişikliğin şart olduğunu söyledi. AİHM'in vicdani ret kararında dört önemli nokta bulunduğunu belirten Çağlar, 'Birincisi, burada bir sivil ölüm var. Yani medeni hakların kullanılamaz hale getirilmesi. Bu da sürekli cezalandırılmaların bir sonucu. Sivil ölüm, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 3. maddesine göre işkence ve kötü muamele sayılır. İkincisi, hüküm giyme, hükmün infazı ve süreklilik taşıması. Üçüncü sorun, bu hak ihlalinin giderilmesi. Yani adil giderim. Adil giderim için belli bir tazminat ödemesi gerekir. Yalnız bu sürekli cezalandırılmanın bir bölümüyle ilgili bir giderimdir. Hak ihlali giderilmiş değil. Dördüncüsü de vicdani reddin bir insan hakkı olarak kabul edilmesi sorunudur' dedi.
'Anayasa'ya uygundur'
Bugün vicdani reddin bir insanlık hakkı olarak kabul edildiğine dikkat çeken Çağlar, Avrupa'da Ermenistan, Arnavutluk ve Azerbaycan dışında bir de Türkiye'de sorunun gündeme geldiğini bildirdi. Çağlar Türkiye'nin yapması gerekenler hakkında şunları söyledi: 'Anayasa'nın 72. maddesi çok açık. 72. madde şöyle diyor; 'Vatan hizmeti her Türk'ün hakkı ve ödevidir. Bu hizmetin TSK veya kamu kesiminde ne şekilde yerine getirileceği veya getirilmiş sayılacağı yasalarda düzenlenir.' Burada söz konusu olan, Anayasa'ya göre 'vatan hizmeti sadece TSK'de yerine getirilir' diye bir ifade yok. Pekala bunun 'kamu kesiminde görevlendirme' şeklinde yerine getirilmesi mümkün. Bu Anayasa'ya uygundur. Yeterli bir yasanın çıkarılması durumunda hak ihlali giderilmiş olur.'
AİHM kararı bireysel değil
Meclis Başkanı Arınç gibi diğer yetkililerin 'karar bireyseldir' değerlendirmesini eleştiren Bakır Çağlar, 'Karar vicdani retçilerin tümünü ilgilendiren bir karar. Bu nedenle bireyseldir açıklaması doğru değildir. Bireysel bir hak ihlali değildir' dedi.
Türkiye'nin karar üzerine yasal değişiklik yapmasının zorunlu olduğunu vurgulayan Çağlar, 'Bu karar üzerine yasal değişiklik zorunlu. Ama yasal değişiklik yapılması Anayasa değişikliğini gerektirmez. 72. madde açık. Türkiye bu karar sonrasında yasal değişiklik yapmazsa yoluna ancak sürekli tazminat ödemeyi kabul ederek devam edebilir' diye konuştu.
'Savaş karşıtı olmak lazım'
İsteyen herkesin vicdani ret hakkından yararlanıp yararlanamayacağına ilişkin olarak da Çağlar, 'Kişinin vicdani retçi olduğunu yaşamında kanıtlamış olması gerekir. Osman Murat Ülke, geçmişinde vicdani retçi olarak mücadele vermiş bir kişi. Her önüne çıkan ben vicdani retçiyim diyerek bu haktan yararlanmak isterse bu da mümkün değil' dedi.
Çağlar, Türkiye'deki mücadelesinden sonuç alamayan her vicdani retçinin AİHM'e başvuru yapabileceğini belirtirken, 'Sürekli cezalandırma ile karşılaşmayanın mahkemeye gidip kazanması mümkün değil. Mahkeme kararının kurulu olduğu eksen, sürekli cezalandırma olup olmadığına göredir' dedi.
İHD'den Meclis'e mektup
İHD İstanbul Şubesi üyeleri, vicdani ret ile ilgili yasal değişikliklerin yapılması için TBMM Başkanlığı'na mektup gönderdi. Galatasaray Postanesi önünde bir araya gelen insan hakları savunucuları adına açıklama yapan İHD Şube Başkanı Av. Eren Keskin, Türkiye'nin vicdani ret konusunda yeni yasal düzenlemeler yapması gerektiğini belirtti.
GÜLBAHAR SALIK
Savaş Karşıtları web sitesinden alındı.
Forumda alakalı konu:
Eşcinsel vicdani (askerlik) retçi Mehmet Tarhan'a destek